Streszczenie książki Morgan Housel Psychologia pieniędzy

“Psychologia pieniędzy” Morgana Housela zmusza do spojrzenia na finanse osobiste, inwestowanie i sukces w biznesie przez pryzmat psychologii i zachowań. Na ogół wszystkie te dziedziny nauki mają swoje korzenie w matematyce, danych i obliczeniach. Jednak w tej książce Housel podkreśla, jak wszystko – od osobistej historii i doświadczeń, po unikalny światopogląd, ego, dumę, marketing i różne bodźce – współgra ze sobą, by pomóc w podjęciu ostatecznej decyzji finansowej.

Najważniejsze informacje

• Jeśli chodzi o zarabianie pieniędzy i budowanie bogactwa, nie ma znaczenia, jak bardzo jesteś inteligentny. Liczy się natomiast to, jakie decyzje podejmujesz.
• Nawet najinteligentniejsi ludzie mogą stracić kontrolę nad swoimi emocjami i pogrążyć się w finansowej katastrofie, podczas gdy zwykli ludzie bez wykształcenia finansowego, ale za to z solidnymi umiejętnościami behawioralnymi, mogą stać się bogaci.
• Nie wystarczy po prostu wiedzieć, jak coś zrobić. Aby podejmować najlepsze decyzje finansowe, trzeba umieć walczyć z wewnętrznymi zawirowaniami emocjonalnymi i psychicznymi.
• Biorąc pod uwagę brak skumulowanej mądrości w zakresie nowoczesnych finansów, wiele złych decyzji finansowych, które podejmujemy, wynika ze zbiorowego niedoświadczenia ludzi.
• Nie wolno ryzykować tego, co już się ma i czego się potrzebuje, na rzecz rzeczy, których się nie ma i których się nie potrzebuje.
• Tworzenie bogactwa i jego utrzymywanie to dwie różne rzeczy. Tworzenie bogactwa jest łatwe, ale utrzymanie go jest bardzo trudne.
• Choć istnieje wiele sposobów na gromadzenie bogactwa, jest tylko jeden sposób na jego utrzymanie, a to oznacza oszczędność i “paranoję” na punkcie potencjalnych strat.
• Doświadczenie może być zarówno dobrodziejstwem, jak i zmorą

Na Twój stosunek do pieniędzy wpływają wszystkie doświadczenia z przeszłości i spostrzeżenia, które zdobyłeś przez lata. Podobnie jak każdy inny człowiek, Ty także masz unikalne wyobrażenie o tym, jak działa świat. Na sposób, w jaki postrzegasz świat i reagujesz na różne sytuacje, ma wpływ Twój własny, niepowtarzalny zestaw wartości i doświadczeń.

“Twoje osobiste doświadczenia z pieniędzmi stanowią może 0,00000000001% tego, co wydarzyło się na świecie, ale może 80% tego, jak według Ciebie działa świat”.

Weźmy przykład dwóch osób, jednej urodzonej w Ameryce w latach 50. i drugiej urodzonej w latach 70. Osoba, która urodziła się w latach 50. ubiegłego wieku, doświadczyłaby “płaskiej” giełdy w wieku kilkunastu i dwudziestu lat. Z drugiej strony, osoba urodzona w latach 70. ubiegłego wieku była świadkiem rosnącego rynku akcji, który przynosił jej ogromne zyski w wieku kilkunastu i dwudziestu lat. Nie ulega wątpliwości, że te dwie osoby miały zupełnie inne doświadczenia z rynkami akcji i prawdopodobnie postrzegają je przez swój własny, niepowtarzalny pryzmat. Prawdopodobnym jest, że osoba urodzona w latach 50. będzie bardzo ostrożnie podchodzić do rynku akcji i nie będzie zbytnio wierzyć w jego zdolność do generowania bogactwa. Z drugiej strony, osoby urodzone w latach 70. będą miały bardzo pozytywne nastawienie do rynku akcji i będą bardziej skłonne do inwestowania w akcje. Dla każdej osoby decyzja, którą podejmie, będzie w tym czy innym momencie błędna, ponieważ będzie podyktowana jej wcześniejszymi doświadczeniami, a niekoniecznie oparta na zaletach panującego klimatu inwestycyjnego.

Dwa ważne czynniki, które należy wziąć pod uwagę podczas inwestowania, to szczęście i ryzyko. Nad każdym z nich mamy niewielką kontrolę, ale oba mają ogromny wpływ na nasze zachowanie i wyniki inwestycyjne. Weźmy na przykład Billa Gatesa, który jest nie tylko jednym z najbogatszych ludzi na świecie, ale także jedną z najbardziej utalentowanych i pracowitych osób. Miał on jednak również to szczęście, że w 1968 r. uczęszczał do jednej z jedynych na świecie szkół średnich, w której był komputer. To wcześnie ukształtowało jego sposób myślenia i skłonności. Ważne jest, aby zaakceptować fakt, że ze względu na szczęście i ryzyko 100% Twoich działań nie musi w 100% odpowiadać Twoim wynikom. Musisz uwzględnić inne elementy, na które prawdopodobnie masz niewielką kontrolę. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że skrajne wyniki, zarówno pozytywne, jak i negatywne, są z reguły mało prawdopodobne. Dlatego zamiast skupiać się na konkretnych osobach i studiach przypadków, lepiej jest ocenić ogólne wzorce, a następnie wyciągnąć własne wnioski.

Nie przesuwaj słupka bramki

Powinieneś wiedzieć, kiedy masz wystarczająco dużo bogactwa i przestać chcieć więcej. Na przestrzeni dziejów chciwość lub pragnienie “więcej” były przyczyną upadku wielu sławnych i bogatych ludzi. Gdy ciągle biegniesz za czymś więcej, nieuchronnie zaczynasz podejmować większe ryzyko niż powinieneś. Wiedz, kiedy przestać.

Akumulacja zysków jest sposobem na tworzenie długoterminowego bogactwa. W związku z tym należy również pamiętać, że choć istnieje wiele sposobów na wzbogacenie się, to jest tylko jeden sposób, aby pozostać zamożnym – połączenie oszczędności i paranoi.

Dobre inwestycje, które zapewniają pewne i stałe zyski, wiążą się z przetrwaniem, ponieważ najbogatsi ludzie to ci, którym udało się pozostać bogatymi przez najdłuższy okres czasu. Unikaj ryzykowania pieniędzy na niedorzeczne programy, które obiecują ogromne zyski, i trzymaj się sprawdzonych metod inwestowania, które przynoszą dobre zyski w ujęciu uśrednionym. Takie aspekty, jak oszczędny budżet, elastyczne myślenie i luźne ramy czasowe mogą pomóc w zbudowaniu silnego portfela inwestycyjnego.

Nie powinna to być psychologia, która stoi za chęcią wzbogacenia się. Z drugiej strony, unikaj oceniania ludzi na podstawie ich widocznego bogactwa lub jego braku.

Oszczędności są czynnikiem decydującym

Tempo oszczędzania jest o wiele ważniejsze niż dochody czy zyski z inwestycji. Ogólnie rzecz biorąc, po przekroczeniu pewnego poziomu dochodów można wyróżnić trzy rodzaje ludzi. Pierwsi to ludzie, którzy oszczędzają. Drugi to ludzie, którzy uważają, że nie zarabiają wystarczająco dużo, aby oszczędzać. I trzeci – ludzie, którzy uważają, że nie muszą oszczędzać. Jednak w dłuższym okresie czasu to właśnie osoby należące do pierwszej kategorii będą z powodzeniem tworzyć i utrzymywać swój majątek. Ważne jest, aby pamiętać, że o ile można zbudować bogactwo bez wysokich dochodów, o tyle nie ma możliwości stworzenia i utrzymania bogactwa bez wysokiej stopy oszczędności. Jeśli więc naprawdę poważnie myślisz o tworzeniu bogactwa, unikaj wydatków na niepotrzebne i wystawne rzeczy, ponieważ w rzeczywistości Twoje oszczędności to różnica między Twoimi potrzebami a dochodami, które osiągasz. Im niższe są Twoje potrzeby i wydatki, tym wyższe będą Twoje oszczędności, a także ich wartość. Oprócz posiadania wysokiej stopy oszczędności równie ważne jest, aby być realistą i rozsądnym w podejmowaniu decyzji finansowych. Dobrym sposobem na osiągnięcie tego celu jest stworzenie planu finansowego, który uwzględni Twoją wyjątkową sytuację i wymagania, a następnie trzymanie się go przez długi czas.

Pozostaw miejsce na błędy

Często mówi się, że jest to jedyny skuteczny sposób na bezpieczne poruszanie się w świecie pełnym niepewności. Choć nie da się pokonać wszystkich niepewności, można się do nich przygotować. Najlepszym sposobem na to jest unikanie pojedynczych punktów awarii i rozproszenie inwestycji. Dobrym pomysłem jest także posiadanie dobrego funduszu awaryjnego.

Oczywiście jedyną rzeczą, która stoi na drodze do stworzenia i utrzymania wielkiego bogactwa, jest nasze własne zachowanie i sposób podejmowania decyzji inwestycyjnych. Jak podkreślono w książce, nasze doświadczenia wpływają na naszą zdolność do podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych. Jeśli mamy złe doświadczenia z rynkami akcji, to w końcu zbyt długo trzymamy się przegranych w naszym portfelu i zbyt wcześnie sprzedajemy wygrane.

Jednym ze sposobów na ograniczenie wpływu naszych emocji może być automatyczne zasilanie naszego rachunku inwestycyjnego.

Jednym ze skutecznych oraz niedrogich sposobów rozpoczęcia swojej przygody z inwestycjami jest platforma Finax dostępna TUTAJ, która jest współtworzona przez jednego z moich wykładowców. Sam od pewnego czasu korzystam i mogę zdecydowanie polecić jako godny zaufania FinTech, który od niedawna ma również oddział w Polsce.

Jest to dobra oferta, jednakże z pewną gwiazdką – jeśli wpłacamy mniej niż równowartość 1000 euro jest pobierana opłata za księgowanie – nie jest zbyt wysoka, lecz warto mieć to na uwadze.

Warto wspomnieć o tym, że jeśli nasze aktualne oszczędności nie są zbyt wysokie warto najpierw zająć się naszym budżetem domowym.

Serdecznie zachęcam do przeczytania całej książki.